Porady dla rodziców
Jak budować poczucie własnej wartości u dziecka?
„Dobrze, że jestem na świecie. Mam tu swoje miejsce i jestem potrzebny. Mam własną drogę do przejścia, własną lekcję do nauczenia i własne zadanie do wykonania. Nie jestem ani lepszy, ani gorszy od innych i nie ma nikogo na świecie takiego samego jak ja. Jestem niepowtarzalny. W tej chwili może niewiele wiem i umiem, ale cały czas się uczę i rozwijam. Robię to we własnym tempie i najlepiej jak potrafię.”
Samoocena jest umiejętnością akceptacji swoich mocnych i słabych stron. Poczucie własnej wartości kształtuje się najbardziej w dzieciństwie i jest bazą na przyszłość. Może się ono stać albo bagażem, z którym dziecko będzie się musiało mierzyć, albo kapitałem na przyszłość, który będzie tylko owocował.
Jest na to kilka sposobów:
- odpowiadanie na sygnały, które przekazuje nam dziecko, zaspokajanie jego potrzeb, okazywanie troski;
- akceptacja etapu rozwoju na którym znajduje się dziecko, dostosowanie wymagań i oczekiwań do możliwości dziecka;
- stwarzanie okazji do dokonywania wyborów, podejmowania decyzji i branie pod uwagę jego zdania;
- akceptacja upodobań dziecka, jego emocji i indywidualności;
- uważne słuchanie dziecka;
- docenianie dziecka, zwłaszcza za włożony wysiłek i dobre intencje a nie tylko za rezultaty;
- stwarzanie dziecku okazji do tego, żeby mogło odnosić sukcesy;
- warto pamiętać również o roli dobrego przykładu.
Ważna jest również samoświadomość – wyczucie swoich mocnych i słabych stron, wad i zalet. Im dziecko będzie bardziej samoświadome, tym łatwiej będzie pracować mu nad tymi obszarami, które wymagają jakiejkolwiek korekty czy poprawy.
Nie należy uogólniać i oceniać dziecka. Jeśli krytykujemy to zawsze dane zachowanie, a nie osobę. Należy też określić normy i zasady, w których dziecko powinno się poruszać. Im młodsze dziecko, tym bardziej podatne jest na krytykę.
Istotne jest też okazywanie dziecku uczuć i wspieranie go. Człowiek potrzebuje drugiej osoby, by być szczęśliwym. Dziecko, któremu okazywane są uczucia, które zapewniane jest o miłości wobec niego, będzie rozwijać się szybciej i budować poczucie własnej wartości mocniej niż dzieci, które tego wsparcia na co dzień nie otrzymują.
Rodzic musi wiedzieć, że poczucie wartości wpływa na jakość życia człowieka. Musi też starać się wyczuć, jakie są zachowania, które obniżają, a które wzmacniają poczucie wartości dziecka.
Pamiętajmy też, że informację o tym, że dziecko jest dla nas ważne przekazujemy mu poprzez to ile czasu z nim spędzamy. Kiedy wspólnie spędzacie czas, nie zerkaj cały czas na zegarek czy telefon. Interesuj się jego życiem, zainteresowaniami.
Psycholog
Wiktor Owsiak
